| № | Автордың аты-жөні | Мақаланың атауы | Аннотация | Түйінді сөздер |
| 1 | Ерлан Майданұлы Айтқазин Флюра Галимовна Ибрагимова Жеңіс Тілеуғазыұлы Қалияуов | ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК САПАСЫН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІҢ КЕЙБІР АСПЕКТІЛЕРІ: МӘСЕЛЕЛЕР МЕН ШЕШУ ЖОЛДАРЫ | Мақалада Қазақстан Республикасында медициналық көмек көрсету сапасын арттыру саласындағы денсаулық сақтау жүйесінің қызметі мен оның тиімділігі зерттелген. Нормативтік құқықтық база зерттеліп, шетелдік тәжірибе қарастырылған, тиісті ұсыныстар берілген. Зерттеу барысында сапалы медициналық көмек көрсетуге кері әсер етіп келе жатқан себептер анықталған, олардың негізгілері ретінде – медицина саласындағы мамандардың жетіспеушілігі, медициналық қызметтердің ақылы болуы, медициналық ұйымдар көрсететін қызметтердің сапасына қоғамдық бақылаудың әлсіздігі, сондай-ақ елімізде медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін міндетті сақтандыру жүйесін енгізу процесінің баяу жүріп жатқандығы аталған. Авторлар аталған мәселелердің шешу жолдарын ұсынады және медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігін міндетті сақтандыру жүйесі енгізілген жағдайда оның медициналық қызмет көрсету сапасының жақсаруына әсері мен оң перспективасын да қарастырады. | медицина; науқас; денсаулық сақтау; медициналық қызмет; медициналық көмектің сапасы; медициналық сақтандыру; дәрігер; медициналық ұйым; медицина қызметкерлерінің кәсіби жауапкершілігі. |
| 2 | Әминев Фарит Гизарұлы | СОТ-САРАПТАМА ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУШЫЛЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖӘНЕ ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІ ҰДАЙЫ ЖЕТІЛДІРУ ҚАЖЕТТІЛІГІ ТУРАЛЫ | Қазіргі кезеңде сот ісін жүргізу сапасын арттырудағы өзекті міндет сот-сараптама қызметінің тиімділігін арттыру болып табылады. Мақалада Ресей Федерациясында сот ісін жүргізуді үздіксіз реформалау жағдайындағы бұл міндет сот-сараптамалық қызметті ұйымдастырушылық-құқықтық және әдістемелік қамтамасыз етуді үнемі жетілдіру арқылы ғана шешілуі мүмкін екендігі көрсетілген. Сот-сараптама қызметі туралы жаңа федералды заң болмаған жағдайда, сот сарапшыларының кәсіби дайындығының сапасын арттыратын осы заңның кейбір ережелерінің ықтимал нұсқалары көрсетілген. Мемлекеттік сот-сараптама мекемелерінен (ұйымдарынан) тыс сот-сараптама қызметінің неғұрлым өткір мәселелері қаралды және оларды шешудің оңтайлы жолдары әзірленді. Сот сарапшыларын оқыту, олардан біліктілік емтихандарын қабылдау, мемлекеттік және мемлекеттік емес сот-сараптама ұйымдарының өзара іс-қимылы бойынша ұсынымдар әзірленіп, ұсынылды. | сот-сараптама қызметі; жетілдіру; сарапшы; сот-сараптама ұйымы; стандарттау; сараптама әдістемесі; Палата; сараптама. |
| 3 | Меруерт Асқарқызы Әмірова Ибрагимова Флюра Галимовна | ҚР ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК САТЫП АЛУЛАРДЫ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ | Мақалада Қазақстан Республикасындағы денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік сатып алуды құқықтық реттеудің ағымдағы жағдайы қарастырылады. Бүгінгі күні Қазақстан Республикасында мемлекеттік сатып алу «Мемлекеттік сатып алу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына, Азаматтық кодекстің нормаларына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларына және өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес жүзеге асырылады. Мақалада бюджет қаражатын үнемдеу үшін денсаулық сақтау саласында мемлекеттік сатып алу тетігін пайдаланудың өзектілігі негізделеді. Автор осы саладағы құқықтық реттеудің оң жақтары мен кемшіліктерін қарастырады. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік сатып алудың шетелдік тәжірибесі талданып, зерделенді. Автор Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік сатып алуды құқықтық реттеуді жетілдіру бойынша ұсыныстарды тұжырымдаған. Мақалада Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік сатып алуды құқықтық реттеу мәселелері, сондай-ақ денсаулық сақтау саласында сатып алу рәсімдерін қолдану тәжірибесі қарастырылған. | денсаулық сақтау; мемлекеттік сатып алу; құқық; халықаралық тәжірибе; денсаулық сақтау; сатып алу рәсімі; келісімшарт; заңнама. |
| 4 | Лариса Ивановна Беляева | РЕСЕЙ ФЕДЕРАЦИЯСЫНДАҒЫ ҚЫЛМЫСҚА ҚАРСЫ КҮРЕСТІҢ МЕМЛЕКЕТТІК САЯСАТ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ҚЫЛМЫСТЫҚ САЯСАТ | Мақала қылмыстық саясатты қалыптастыру теориясы мен практикасы мәселелеріне арналған, оның сипаттамасы мемлекеттік саясаттың ажырамас бөлігі ретінде берілген. Қылмысқа қарсы мемлекеттік саясаттың жалпы сипаттамасына, ондағы орынға және онымен қылмыстық саясаттың арақатынасына назар аударылады. Оның мемлекеттің әлеуметтік және құқықтық саясатымен байланысы, олардың өзара әсері атап өтіледі. Қылмыстық саясаттың халықаралық, мемлекетаралық, жалпы федералдық, аймақтық және жергілікті ауқымы сипатталған. Қылмыстық саясаттың бас стратегиялық мақсатының болуы және оның нақты әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-саяси жағдайларға байланысты мемлекет дамуының белгілі бір кезеңдерінің стратегиялық мақсаттарының ерекшеліктері көрсетілген. Осы мақсаттарға сипаттама беріледі. Қылмыстық саясаттың ерекшеліктері, сипаттамалары мен мазмұны қарастырылады. Қылмыстық саясаттағы жұртшылықтың рөліне, қылмыстық саясатты дамыту үшін құқықтық мәдениет пен құқықтық сананың маңыздылығына баса назар аударылды. Қылмыстық саясат Мемлекеттік-құқықтық құбылыс ретінде бір мезгілде статикалық және серпінді сияқты қасиеттермен сипатталатыны дәлелденді. Қылмыстық саясат бағыттарының жалпы сипаттамасы оның құрылымдық элементіне, объектісіне, қол сұғушылық сипатына, оны жүзеге асыратын адамдарға, қылмыстық саясат субъектісінің функцияларына және басқа да негіздерге байланысты берілген. Ғылыми назар аударуға және зерттеуге лайық өзекті мәселелер атап өтілді. | мемлекеттің қызметі; тұлға; қоғам; стратегиялық мақсаттар; қылмыстық саясат; қылмыстық қол сұғушылық; құқық қолдану; қауіпсіздікті қамтамасыз ету; қылмыс; қылмысқа қарсы іс-қимыл. |
| 5 | Бибігүл Аманжолқызы Құлмұханбетова | ШЕТ ЕЛДЕРДЕ БАЛАЛАРҒА ҚАТЫСТЫ ЖЫНЫСТЫҚ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУЫ (КАНАДА, АҚШ МЫСАЛЫНДА) | Кәмелетке толмағандарға қатысты жыныстық зорлық-зомбылыққа қарсы тұру ерекше өзекті болып табылады. Мақалада Канада мен АҚШ-тың жалпы және кәмелетке толмағандарға қатысты жыныстық зорлық-зомбылыққа қарсы тұру тәжірибесіне шолу жасалады. Бұл шолу «Балаларды интернеттегі жыныстық қанаудан қорғаудың ұлттық стратегиясы», «Жынысына байланысты зорлық-зомбылықтың алдын алу және оған қарсы күрес стратегиясы», «2019-2024 жылдарға арналған Адам саудасына қарсы күрес стратегиясы», «Балаларға қатысты зорлық-зомбылықты тоқтатудың канадалық жол картасы» сияқты Канададағы балаларға қатысты жыныстық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес жөніндегі ұлттық стратегияларды талдауға негізделген. АҚШ-тың «Балаларды қорғау және қауіпсіздігі туралы» Федералды Заңы жыныстық қылмыскерлерді тіркеу жүйесін, ДНҚ мәліметтер базасын, балаларды қорғауға арналған гранттар бағдарламаларын және жыныстық қылмыскерлер мен балаларды қудалайтындардың іс-әрекеттерін болдырмауға және оларды жазалауға бағытталған басқа да бастамаларды қарастырады. Қазақстанда қолданылатын шараларды ескере отырып, автор Канада мен АҚШ тәжірибесін имплементациялау бойынша шараларды ұсынады. | ДНҚ мәліметтер базасы; қылмыскер туралы мәліметтер базасы; құрбан болу; қауіпсіздік шаралары; жыныстық қылмыскерлерді бақылау; жыныстық қылмыскерлерді тіркеу; жыныстық қанау; балаларға қатысты жыныстық зорлық-зомбылық. |
| 6 | Индира Сальдосовна Мухамбетова | БОСҚЫНДАРДЫ ҚОРҒАУДЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ИНСТИТУЦИОНАЛДЫҚ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖҮЙЕСІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ | Мақалада көтерілген мәселенің өзектілігі соңғы онжылдықтардағы босқындар ағымының ұлғаюымен байланысты. Қозғалыстардың басым себептері: соғыстар, қарулы қақтығыстар және пандемия мен климаттық апаттармен шиеленіскен зорлық-зомбылық. 2022 жылдың басында бүкіл әлем бойынша еріксіз жер аударылған адамдардың саны 84 млн адамнан асты. Аталған кезеңде босқындар саны 21 млн адамға жетті. Босқындарға қатысты халықаралық құқықтың негізі Босқындардың мәртебесі туралы 1951 жылғы Конвенция (Женева конвенциясы) және оған 1967 жылғы Хаттама, босқындардың нақты құқықтық режимін белгілейтін жалғыз әмбебап шарттар болып табылады. Босқындардың халықаралық режимін жүзеге асыруға кепілдік беретін басты фактор БҰҰ БЖКБ болып табылады. Қазіргі уақытта халықаралық босқындар режимін қолдау бойынша институционалдық құралдарды жетілдіру жұмыстары жалғасуда. | босқын; көші-қон дағдарысы; босқын құқығы; босқын режимі; босқынды қорғау; баспана жүйесі; жаһандық келісім; Нью-Йорк декларациясы. |
| 7 | Николай Владимирович Павличенко Андрей Иванович Тамбовцев | ЖЕДЕЛ-ІЗДЕСТІРУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ҚАЛЫПТАСУЫ ЖӘНЕ ЗАҢДЫ БЕКІТІЛУІ РЕСЕЙДЕГІ ҚҰРАЛДАР ЖИНАҒЫ | Бұл мақаланы дайындауға прокуратураның құрылғанына 100 жыл толуына орай мерейтойлық күн себеп болды. Автордың көзқарасы Қазақстанның тәуелсіздік жылдарындағы органның даму кезеңдеріне бағытталды. Ең алдымен, біздің назарымыз 2017 жылғы прокуратураның тағайындалуындағы конституциялық өзгерістерге аударылды, олардың бірі – мемлекет атынан қылмыстық қудалауды жүзеге асыру, өйткені бұл ғалымдар мен практиктер арасында әртүрлі түсіндіруді тудырды. Айта кету керек, «қылмыстық қудалау» ұғымын анықтау мәселесімен Қазақстанның заңгер ғалымдары да, шетелдік ғалымдар да айналысқан. Соңғысынан салыстырмалы талдауды ресейлік, кеңестік ғалымдардың ғылыми тұжырымдарымен, ұсыныстарымен және тәсілдерімен жүргізген жөн. Қарастырылып отырған мәселенің тарихи тамыры да бар. ҚР ҚПК-нің 7-бабында заң шығарушы айыптау тарапының іс жүргізу қызметі ретінде белгілеген «қылмыстық қудалау» ұғымына түсініктеме берілді. Ұсынылған басылымда прокурор жүзеге асыратын «қылмыстық қудалау» ұғымын түсіндіруге бірыңғай, ғылыми ғана емес, практикалық тәсілді әзірлеу жөніндегі мәселелер көтеріледі. Ол прокурордың мемлекет атынан қылмыстық қудалауды жүзеге асыру, оның нақты шеңберін белгілеу өкілеттіктерін көрсетуге бағытталған. Бұл қылмыстық процестің үш буынды моделінің жаңа жағдайларында прокуратураның құзыретін неғұрлым нақты айқындау үшін талап етіледі. | қылмыстық іс жүргізу; прокуратураның конституциялық мақсаты; қылмыстық қудалау; сотқа дейінгі тергеу; сотқа дейінгі іс жүргізу; сот тергеуі; айыптау сөзі. |
| 8 | Асқар Асанханұлы Секішев | ПРОКУРОРДЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕСТЕ ҚЫЛМЫСТЫҚ ҚУДАЛАУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ САЛАСЫ | Бұл мақаланы дайындауға прокуратураның құрылғанына 100 жыл толуына орай мерейтойлық күн себеп болды. Автордың көзқарасы Қазақстанның тәуелсіздік жылдарындағы органның даму кезеңдеріне бағытталды. Ең алдымен, біздің назарымыз 2017 жылғы прокуратураның тағайындалуындағы конституциялық өзгерістерге аударылды, олардың бірі – мемлекет атынан қылмыстық қудалауды жүзеге асыру, өйткені бұл ғалымдар мен практиктер арасында әртүрлі түсіндіруді тудырды. Айта кету керек, «қылмыстық қудалау» ұғымын анықтау мәселесімен Қазақстанның заңгер ғалымдары да, шетелдік ғалымдар да айналысқан. Соңғысынан салыстырмалы талдауды ресейлік, кеңестік ғалымдардың ғылыми тұжырымдарымен, ұсыныстарымен және тәсілдерімен жүргізген жөн. Қарастырылып отырған мәселенің тарихи тамыры да бар. ҚР ҚПК-нің 7-бабында заң шығарушы айыптау тарапының іс жүргізу қызметі ретінде белгілеген «қылмыстық қудалау» ұғымына түсініктеме берілді. Ұсынылған басылымда прокурор жүзеге асыратын «қылмыстық қудалау» ұғымын түсіндіруге бірыңғай, ғылыми ғана емес, практикалық тәсілді әзірлеу жөніндегі мәселелер көтеріледі. Ол прокурордың мемлекет атынан қылмыстық қудалауды жүзеге асыру, оның нақты шеңберін белгілеу өкілеттіктерін көрсетуге бағытталған. Бұл қылмыстық процестің үш буынды моделінің жаңа жағдайларында прокуратураның құзыретін неғұрлым нақты айқындау үшін талап етіледі. | қылмыстық іс жүргізу; прокуратураның конституциялық мақсаты; қылмыстық қудалау; сотқа дейінгі тергеу; сотқа дейінгі іс жүргізу; сот тергеуі; айыптау сөзі. |
| 9 | Роман Хұрматуллаұлы Темірғазин Ержан Кеңесұлы Өтебаев Айбек Бағдадұлы Сейданов | ТЕХНОГЕНДІК СИПАТТАҒЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫ ТЕРГЕУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУДАҒЫ MINDMAP ӘДІСІ | Мақалада техногендік сипаттағы авариялар мен апаттарды сотқа дейінгі тергеп-тексеру барысында криминалистикалық тактикалық операцияларды қолдану баяндалады. Техногендік авариялардың өсіп келе жатқан зиянды әсерін және олардың Қазақстан Республикасындағы ұлттық қауіпсіздікке әсер ету салдарының ушығуын ескере отырып, техногендік оқиғаларды тергеу жөніндегі тактикалық операцияларды жетілдірудің тиімді әдістерінің өзектілігі негізделген. Зерттеудің мақсаты техногендік оқиғаларды сотқа дейінгі сот тергеуінің тиімділігін арттыру бойынша практикалық іс-шаралар кешенін әзірлеу болды. Техногендік оқиғаларды сотқа дейінгі тергеу барысында сот-тактикалық операцияларды жүзеге асыру тәжірибесіне Mindmap әдісін өзгерту алгоритмі дәлелденген және ұсынылған. Қазақстанда техногендік сипаттағы қылмыстық оқиғаларды сотқа дейінгі қылмыстық тергеуді жетілдіру бойынша құрылымдық-логикалық модель әзірленді. | техногендік сипаттағы қылмыстық оқиғалар; Mindmap; техногендік қауіпсіздік; тергеуші; сотқа дейінгі тергеу; логикалық модель; криминалистикалық нұсқа. |
| 10 | Әсел Мұхаметбекқызы Уәлиева | «ВОЛОНТЁРЛІК», «ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ» ЖӘНЕ «ӘЛЕУМЕТТІК КӘСІПКЕРЛІК» ҰҒЫМДАРЫНЫҢ АРАҚАТЫНАСЫ МӘСЕЛЕСІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ БИЗНЕСТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ҚҰРЫЛЫМЫНДАҒЫ ОРНЫ | Мақалада Қазақстан заңнамасында көрсетілген «волонтерлік қызмет» (волонтёрлік), «қайырымдылық» (еріктілік) және «әлеуметтік кәсіпкерлік», «кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі» анықтамалары қарастырылады, сондай-ақ ұғымдардың мәні мен түсінігі ашылады. Теориялық талдаудың нәтижелері сипатталған ұғымдар мағыналарының белгілі бір арақатынасы туралы айтуға мүмкіндік береді, себебі барлық үш институт қоғамдағы мәселелерді шешеді. Одан басқа, аталған ұғымдар кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігінің құрылымында көрініс табады. Теорияда қолдану үшін «әлеуметтік кәсіпкерлік» ұғымы ұсынылды, онда әлеуметтік-кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру мақсатында волонтёрлік және қайырымдылық құралдарын қолдану қажеттілігі көрсетілген. Сондай-ақ қайырымдылықты азаматтардың әлеуметтік осал санаттарында тәуелді көңіл-күй туғызатын көмек ретінде ғана қарастыру емес, сондай-ақ SMS-қайырымдылықтар тетігі арқылы әлеуметтік кәсіпкерлікпен коллаборацияда неғұрлым ұтымды пайдалануға бастамашылық жасалды. Осы міндетті іске асыру үшін әлеуметтік кәсіпкерлік саласында SMS-қайырымдылықтар құралын енгізу ұсынылды, бұл азаматтарға төлем терминалы, банктің мобильді қосымшасы, банк картасы немесе веб-әмиян, сондай-ақ ұялы телефоннан SMS-хабарлама арқылы әлеуметтік кәсіпкерлерге, ауыр сырқаттанушылардан зардап шегетін балаларға және т. б. материалдық қолдау көрсетуге мүмкіндік береді. Әлеуметтік кәсіпкерлер үшін SMS-қайырымдылықтар институтын құқықтық енгізуді «әлеуметтік кәсіпкерлер тізілімінде тұрған әлеуметтік кәсіпкерлер үшін ғана» деген ескертпемен жүзеге асыру ұсынылады, бұл бизнесмендерді осындай қызметпен айналысу үшін және тізілімде тіркелуге жандандыруға жағдай туғызады. | әлеуметтік кәсіпкерлік; волонтёрлік; қайырымдылық; еріктілік; кәсіпкерлік қызмет; үкіметтік емес ұйымдар; әлеуметтік мәселелер; халықтың әлеуметтік осал топтары. |