| № | Автордың аты-жөні | Мақаланың атауы | Аннотация | Түйінді сөздер |
| 1 | Айтжанов Шынғыс Қайырғалиұлы Жанар Секежанқызы Сейтаева | ҚЫЛМЫСТАН ЗАРДАП ШЕККЕНДЕРГЕ ТӨЛЕНЕТІН МЕМЛЕКЕТТІК ӨТЕМАҚЫНЫ САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУ (ҚАЗАҚСТАН, ГЕРМАНИЯ, ФРАНЦИЯ ЖӘНЕ ПОЛЬША) | Мақалада жәбірленушіге зорлық-зомбылықпен келтірілген залалды мемлекеттік өтеудің кейбір мәселелері компаративті тәсілмен қарастырылады. Авторлар Қазақстандағы Жәбірленушілерге өтемақы қорының қызметімен салыстырғанда Германияда, Францияда және Польшада жәбірленушілерді қолдаудың мемлекеттік бағдарламаларының құрылу тарихы мен жұмыс істеуіне талдау жасады. Бұдан басқа, шетелдік және қазақстандық заңнаманы талдау негізінде Жәбірленушілерге өтемақы қорынан төленетін төлемдерді заңнамалық реттеудің, сондай-ақ оны қалыптастырудың проблемалық аспектілері анықталды. Авторлар қылмыс құрбандарына мемлекеттік өтемақыны реттейтін отандық заңнамада шет елдердің оң тәжірибесін қолдану мүмкіндігін қарастыруды ұсынады. Атап айтқанда, өтемақы төлеудің мақсаты, тәртібі, мемлекет төлейтін көмек түрлері, өтемақы алуға үміткер адамдар, төлемнен бас тарту негіздері және тиісті қорларды қалыптастыру көздері. | кінәлі; зиян; өтемақы; жәбірленуші; бағдарлама; шешім; қор |
| 2 | Әміров Алмас Мұратұлы Шәкір Шамильевич Шаяхметов | БИОМЕТРИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕРДІ ӨҢДЕУДІ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН БОЛАШАҒЫ | Мақалада жекелеген мемлекеттердің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының биометриялық деректерді жинау және өңдеу процестерін реттеу саласындағы заңнамалық ерекшеліктері, инновациялары мен тәжірибесі талқыланады. Бұл ретте авторлары шет мемлекеттердің көзқарасына айтарлықтай назар аударды, өйткені олардың деректерді қорғау, құпиялылықты қамтамасыз ету және жеке өмірге негізсіз араласуға жол бермеу саласындағы тәжірибесі әлемде озық болып саналады. Шетелдік және отандық заңнаманы салыстыру жүргізілді. Сонымен қатар, мақалада құқық қорғау органдарының қылмыспен күресу үшін биометриялық деректерді пайдалану тәжірибесі қарастырылған. Сондай-ақ биометриялық аутентификация механизмдерін енгізу және қолдану мысалдары келтірілген. Бұл жұмыстың мақсаты биометриялық деректерді қорғаудың озық шетелдік тәжірибесін оны Қазақстан Республикасында имплементациялаудың орындылығы мен мүмкіндігін айқындау үшін зерделеу болып табылады. | биометриялық аутентификация; биометриялық деректер; биометриялық сәйкестендіру; жеке деректерді қорғау; бетті тану; цифрлық технологиялар; жасанды интеллект; құпиялылық |
| 3 | Әшірбеков Марат Еркінұлы | ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТТАР ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ МЕН ТЕТІКТЕРІН ӘЗІРЛЕУДІҢ ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕСІ | Бұл басылым құқық қорғау органдары жұмысының сапасын бағалауға арналған, бұл қоғамдағы қауіпсіздік пен заңдылықты қамтамасыз етудің өзекті міндеті болып табылады. Мақалада олардың тиімділігін бағалаудың әртүрлі тәсілдері мен критерийлері, соның ішінде қылмыстық статистика, қоғамдық сенім деңгейі, сыбайлас жемқорлық және ресурстарды пайдалану тиімділігі қарастырылады. Мемлекеттік саясат пен басқарудың ерекшеліктері, әлеуметтік-экономикалық жағдайлар және әртүрлі мемлекеттерде тиісті талаптардың дамуына әсер ететін басқа факторлар қарастырылады. Құқық қорғау органдарының қызметін бағалау критерийлері мен тетіктерін әзірлеу бойынша халықаралық стандарттарды іске асыру бойынша шет елдердің тәжірибесі зерделенді. Жапония, Австралия, Ұлыбритания, АҚШ сияқты елдердегі құқық қорғау органдарын бағалаудың шетелдік тәжірибесі келтірілген, сонымен қатар әртүрлі елдердегі полиция саны мен олардың ерекшеліктері талданады. Сандық және сапалық көрсеткіштерді, сондай-ақ азаматтар мен сарапшылардың пікірін ескеруді қамтитын кешенді бағалау жүйесін енгізу қажеттілігіне ерекше назар аударылады. Қорытындылай келе, құқық қорғау органдарының қызметін бағалау критерийлеріне мыналар жатады: азаматтардың сенім деңгейі, үнемділік, мемлекеттегі қылмыстың (қауіпсіздіктің) жалпы жағдайы, олардың маңыздылығы бірдей болуы керек. | стандарт; бағалау; көрсеткіш; қоғам; сенім; құқық; тиімділік; әрекет ету; даму |
| 4 | Бейсенбаева Маншук Токтарбековна Мусабекова Индира Темирбековна | АҚШ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ҚАУІПСІЗДІКТІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗІ | АҚШ-тың оқу орындарындағы құқық бұзушылықтар мәселесі (атыс қаруын қолдану, қорқыту, есірткі саудасы, есірткі заттарын қолдану және т.б.) билік тарапынан үлкен назар аударуды және уақтылы заңнамалық реттеуді талап етеді. Бұл мақалада нормативтік-құқықтық база зерттеледі, оның негізінде американдық оқу орындарында балалар мен жасөспірімдердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесі шешіледі. Мақаланың тақырыбын жан-жақты ашу үшін Америка Құрама Штаттарының заңнамалық актілері зерттелді: қару ұстау режимі; білім беру жүйесінде орын алған құқық бұзушылықтарға қатысты «нөлдік төзімділікті» орнатуға байланысты заңдар; қорқыту. АҚШ-тағы құқық бұзушыларға және жалпы білім беру жүйесіне жеке әсер етуге бағытталған заңнамалық актілердің екі санаты мұқият зерттелді. Авторлар осы екі бағыттың тығыз байланысы ғана америка Құрама Штаттарындағы мектептерде қылмыс пен есірткіні қолданудың төмендеуімен байланысты мәселені шешуде жақсы нәтижелерге әкелуі мүмкін екенін атап өтті. | қауіпсіздік; оқу орны; есірткіні пайдалану; қару ұстау; зорлық-зомбылық; заңнамалық акт; АҚШ; нөлдік төзімділік саясаты; қорқыту |
| 5 | Сәбигүл Жанабайқызы Бекішева Ербақыт Мұхамедқалиұлы Баймұханов | ҚОҒАМДЫҚ ТӘРТІП ПЕН АДАМГЕРШІЛІККЕ ҚОЛ СҰҒАТЫН ӘКІМШІЛІК ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚТАР: ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ, ПРОБЛЕМАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ШЕШУ ЖОЛДАРЫ | Бұл мақалада қоғамдық тәртіп пен адамгершілікке қол сұғатын құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауапкершілікті құқықтық реттеу мәселелері қарастырылған. Мұнда Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің (бұдан әрі – ҚР ӘҚБтК) "қоғамдық тәртіп пен адамгершілікке қол сұғатын әкімшілік құқық бұзушылықтар" 25-тарауының мазмұнына қысқаша талдау жасалды, сондай-ақ кейбір нормалар мен құқық қолдану практикасын нормативтік бекіту мәселелері қаралды. Атап айтқанда, осы бөлімде ӘҚБтК-ні тиісті жүйелеудің болмауы анықталды: ӘҚБтК-нің қаралып отырған тарауына жатпайтын, бірақ кәсіпкерлік қызметтің бұзылуы не экологиялық құқық бұзушылық болып табылатын қол сұғушылық объектісі бойынша Әкімшілік құқық бұзушылықтардың болуы; ӘҚБтК-нің басқа тарауларында барлық белгілері бойынша қоғамдық тәртіп пен имандылыққа қарсы Әкімшілік құқық бұзушылықтар болып табылатын құрамдар бар. Сонымен қатар, ӘҚБтК-нің 25-тарауының нормаларын іс жүзінде дұрыс қолданбау мысалдары келтірілген. Нәтижесінде әкімшілік заңнаманы, сондай-ақ оны қолдану практикасын жетілдіру бойынша бірқатар ұсыныстар әзірленді. | әкімшілік құқық бұзушылықтар; қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікке қол сұғатын; алкогольдік масаңдық; құқық бұзушылықтардың біліктілігі; ұсақ бұзақылық; мораль; кәмелетке толмағандар; қоғамдық орын; қол сұғушылық объектісі; этикалық мінез-құлық |
| 6 | Біржанов Бейбіт Қайратұлы | ҚЫЛМЫСТЫҚ ПРОЦЕССТЕГІ ЭЛЕКТРОНДЫ-ЦИФРЛЫҚ НЫСАНДАҒЫ АҚПАРАТ КӨЗДЕРІН БӨЛУ | Бұл ғылыми мақалада қылмыстық процестік заңнамасындағы зерттелгеннен кейін қылмыстық іс бойынша дәлелдемелер ретінде танылуы мүмкін электрондық-цифрлық нысандағы ақпарат көздері қарастырылады. Қолданыстағы заңнамада электрондық-цифрлық нысандағы ақпарат көздерінің екі санаты бар екендігі туралы дәлелдер келтіріледі, оларға электрондық құжаттар мен электрондық жеткізгіштегі мәліметтер жатады. Олардың әрқайсысын қылмыстық процестік заңнамасында бар дәлелдемелердің белгілі бір көздеріне жатқызудың нақты регламенті мен критерийлері жоқ екендігі көрсетіледі. Осыған байланысты, теорияда және құқық қолдану практикасында "электрондық құжатты" құжаттарға, ал расталмаған электрондық-цифрлық деректерді Қазақстан Республикасы ҚПК 120-бабының 5-тармағы арқылы заттай дәлелдемелерге жатқызудың бірыңғай критерийлерін қалыптастыру қажеттілігі көрсетіледі. | электрондық құжат; электрондық тасымалдағыштағы ақпарат; заттай дәлелдеме; компьютерлік ақпарат; нақты деректер; дәлелдеу; жазбаша нысан; электрондық формат |
| 7 | Ерболатов Ернар Ерболатулы Жетпісов Серік Қожанұлы | ЦИФРЛАНДЫРУ ЖӘНЕ ДЕРБЕС ДЕРЕКТЕРДІ ҚОРҒАУ БАЛАНСЫ: ҚАЗАҚСТАНДЫҚ КЕЙС | Мақалада заңсыз мамандандырылған платформалар-нарықтарда «сауда үшін тауар» ретінде анықталатын дербес деректердің құпиялылығын жоғалтудың өсіп келе жатқан қатері мәселесінің тұжырымы келтірілген. Адамдардың өздері туралы ақпаратты қалай сақтау керектігі туралы алаңдаушылығы артып келеді, өйткені жеке өмірге қол сұғылмаушылық шегі айқын шекарасын жоғалта бастады. Мақала авторлары батыс елдерінің заң шығару мен құқық қолданудың прогрессивті тәжірибесін талдай отырып, Еуропа елдерінің құқықтық актілері еуропалық емес елдер жүзеге асыратын әлемдік стандартқа айналды деген қорытындыға келді. Бұл олардың нормаларының әмбебаптығына ғана емес, сонымен бірге оларға енгізілген идеялар жинақталған практикалық тәжірибені талдаудың нәтижесі болғандығына байланысты. Осыған байланысты, бірқатар ғылыми әдіснамалық әдістерді қолдану негізінде шет елдердің тәжірибесін алу Қазақстандағы дербес деректерді құқықтық реттеуді сапалы жаңа деңгейге ауыстыруға, дербес деректер айналымының құпиялылығын қамтамасыз етуді жақсартуға, жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын құқықтық қорғаудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді деген қорытынды жасалады. | құпиялылық; ақпарат; дербес деректердің таралуы; жеке өмір; цифрландыру; кибергигиена; ақпараттық технологиялар; қауіпсіздік |
| 8 | Батыр Шақшанбайұлы Ергешов Динара Талғатқызы Амуртаева | ЗАҢДЫЛЫҚТЫҢ ЖАЙ-КҮЙІН ТАЛДАУ: ҰЛТТЫҚ ТӘЖІРИБЕ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕДЕ ҚОЛДАНУ МҮМКІНДІКТЕРІ | Мақала Қазақстан Республикасындағы прокурорлық қадағалаудың нысаны ретінде заңдылықтың жай-күйін талдауды қолданудың негізгі мәселелерін зерттеуге арналған. Талдаудың бұл түрі прокурорлық қадағалаудың тиімділігін және елдегі заңдылық жағдайына оң әсерін дәлелдеді. Сонымен қатар, мақалада кейбір шетел мемлекеттерінде прокурорлық қызмет нысандарын қолдану тәжірибесі қарастырылған, бірақ Қазақстан прокуратура қызметінде мәліметтерді талдаудың ерекше жүйесін енгізгенін және бұл жүйенің басқа мемлекеттерде тікелей аналогы жоқ екенін атап көрсетеді. Авторлар құқық қорғау мен басқа да мемлекеттік органдардың ақпарат алмасу жүйесін пайдалану арқылы прокуратураға ақпараттық-талдау қызметін жүзеге асыру жөніндегі өкілеттіктерді бере отырып, қазақстандық тәжірибені қабылдаған Қырғыстан Республикасының осы бағыттағы жұмысы туралы мәселені ашады. Ал Ресей Федерациясында профилактикалық қызметке жеткілікті назар аударылмағанын көрсетіп, прокурорлардың талдау жұмысын жетілдіру үшін бірыңғай ақпараттық-талдау жүйесін әзірлеуді және енгізуді ұсынды. Дегенмен, жоғарғы қадағалау нысандарының бірі ретінде талдау Қазақстан Республикасының прокурорлық қызметінің бірегейлігі болып табылады. | прокурорлық қадағалау нысаны; заңдылық жай-күйін талдау; әлеуметтік-экономикалық саладағы қадағалау; ақпараттық-талдау қызметі; прокуратура; шетел мемлекеті; заңдылық бұзушылықтарды жою; ТМД елі |
| 9 | Жандыкеева Гульнар Есенбековна Қызылходжаева Айсәулем Амангелдіқызы | ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚЫЛМЫСТЫҚ СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУ ЭКОЖҮЙЕСІНЕ БІРІКТІРУ: ТЕРГЕУ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУДЫҢ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ҚАУІПСІЗДІКТІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ ЖАҢА МҮМКІНДІКТЕРІ | Бұл ғылыми мақалада тергеу тиімділігін арттырудың және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің жаңа мүмкіндіктері ретінде жасанды интеллектті қылмыстық сот ісін жүргізуге интеграциялау мәселелері зерттеледі, өйткені қазіргі жағдайда қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үнемі жетілдіруді және инновациялық тәсілдерді енгізуді талап етеді. Бұл ғылыми мақала тергеу тиімділігін арттырудың және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің жаңа мүмкіндіктеріне арналған, онда авторлар криминалистика, сот сараптамасы, қылмыстық құқық және процесс саласындағы өзекті мәселелер мен перспективалық бағыттарды қарастырады. Ғылыми зерттеу жасанды интеллекттің құқықтық мәртебесінің белгісіздігі жасанды интеллект технологиялары саласындағы жобаларды сәтті жүзеге асыруда маңызды кедергі болып табылатынын көрсетті. Жаңа технологиялар құқық қорғау органдарына құқық бұзушылықтарға тезірек және дәлірек жауап беруге мүмкіндік бере отырып, жақсартылған ситуациялық хабардарлықты қамтамасыз ететіні атап өтілді. Осылайша, жасанды интеллект қылмыстық сот ісін жүргізу экожүйесінің ажырамас бөлігіне айналады, бұл қылмыстың алдын алуға да, қоғамдық қауіпсіздік деңгейін арттыруға да ықпал етеді. | интеграция; жасанды интеллект; экожүйе; тиімділік; тергеу; алгоритм; анықтама; қоғамдық қауіпсіздік |
| 10 | Жолдасбаев Данияр Нұрлыбекұлы Айсұлу Болатқызы Қазбекова | ПАРАСАТТЫЛЫҚТЫ ЖАСЫРЫН ТЕКСЕРУ (INTEGRITY CHECK) СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ҚҰРАЛ РЕТІНДЕ: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕ ЖӘНЕ ЕНГІЗУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ | Мақалада мемлекеттік сектордағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы алдын алу шарасы ретінде парасаттылықты жасырын тексеру (Integrity Check) талданады. Кездейсоқ және нысаналы тексерулерді, сондай-ақ олардың басты ерекшеліктерін қоса алғанда тексерулердің анықтамасы мен түрлері сипатталады. Бұл құралды халықаралық тәжірибеде, оның ішінде АҚШ, Австралия, Румыния, Молдова, Венгрия және Сингапур елдерінде қолдану мысалдары қарастырылады. Оның нәтижесінде сыбайлас жемқорлық мінез- құлқының алдын алуда және мемлекеттік басқарудың ашықтығын нығайтуда оң әсерін береді. Мақалада кәсіби парасаттылыққа тексерудің қазақстандық тетігін енгізудің ретроспективті талдауы жасалады. Кәсіби парасаттылыққа тексерудің ситуациялық жағдайларының мысалдары талданған. Нәтижесінде ықтимал тәуекелдер анықталды. Авторлар заңнамалық реттеудің, қызметкерлерді даярлаудың және пропорционалдылық пен этика қағидаттарын сақтаудың маңыздылығын көрсетіп, Integrity Check-ті сәтті енгізу бойынша ұсыныстар жасайды. Оған қоса мақалада жасырын тексерулермен байланысты ықтимал шектеулер мен тәуекелдер, сондай-ақ оларды азайту жолдары қарастырылған. Тиісінше, бұл осындай құралды енгізуді жоспарлап отырған елдер үшін мақаланың өзектілігін көрсетеді. | сыбайлас жемқорлық; қызметкер; алдын алу; арандату; тестілеу; жасырын тексеру; парасаттылық; адалдық; тәуекел; тетік |
| 11 | Зоирова Иродабегим Файзи қизи | ҚЫЛМЫСТЫҚ СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУ САТЫСЫНДА КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАН ЖӘБІРЛЕНУШІЛЕРДІҢ ЗАҢДЫ МҮДДЕЛЕРІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІ САЛЫСТЫРМАЛЫ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ТАЛДАУ | Мақалада қылмыстық сот ісін жүргізуде кәмелетке толмаған жәбірленушілердің заңды мүдделерін қамтамасыз ету ғылыми талданды, сот талқылауы сатысында халықаралық стандарттарға сүйене отырып, Өзбекстан Республикасы мен шет елдердің заңнамаларын салыстырмалы-құқықтық салыстыру жүргізілді. Сондай-ақ, жәбірленуші кәмелетке толмағандардан олардың жеке қатысуынан басқа өзге де құралдармен ақпарат алу; балалар қатысатын үй-жайды олардың психологиялық жағдайына сәйкес бейімдеу мәселелері талқыланады; сотталушының көзінен тыс балаларды жауап алу және оларды сотталушымен тікелей өзара іс-қимылдан қорғау; егер кейінге қалдыру баланың мүдделеріне сәйкес келмесе, сот процесін қысқа мерзімде аяқтау. Сонымен қатар, теориялық ғалымдар мен тәжірибелі практиктердің пікірлері мен пікірлері талданды, осы саладағы бар проблемалар бойынша авторлық қорытындылар мен ұсыныстар ұсынылды. | жәбірленуші; балалар; сот отырысы; стандарт; сот залы; сотталушы; құралдар; бейнеконференциялар; істі аяқтау |
| 12 | Қаржаубаев Серік Сейітұлы | ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АВТОНОМДЫ КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ ТУРАЛЫ МӘСЕЛЕГЕ | Соңғы кездері пилотсыз аппараттарды қолдану өзекті мәселеге айналды. Көптеген адамдар үшін дрон ұғымы ұшқышсыз ұшу аппараты ретінде ассоциацияны тудырады. Бұл қауымдастық жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдарда және суда қолданылатын дрондармен салыстырғанда ұшқышсыз ұшақтарды қолдану ең сұранысқа ие екендігімен түсіндіріледі. Қолданыстағы құқықтық база техникалық жаңалықтарға «ілесе алмайды». Пилотсыз аппараттарды пайдаланудың көптеген мәселелері әлі реттелмеген. Пилотсыз аппараттарды құқықтық реттеу проблемаларының бірі оның тұжырымдамасын анықтау болып табылады. Ұшқышсыз ұшу аппараты ұғымы ұлттық заңнамада берілген, бірақ автономды көлік ұғымы реттелмеген. Мақалада әлемдік тәжірибеге сүйене отырып, жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдарда қолданылатын пилотсыз аппараттар ұғымын реттеуге әрекет жасалды. Пилотсыз аппараттарды пайдалану кезінде пилотсыз аппаратты басқаратын адамдарды жауапқа тарту мәселесін шешу маңызды болып табылады. Мақалада құқықтық реттеу мәселелері, операторлардың немесе пилотсыз көлік құралдары иелерінің жауапкершілігі мәселелері қарастырылады. Автор жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілікке тарту мәселесін реттеуге мүмкіндік беретін құқықтық нормаларды ұсынады. | пилотсыз ұшу аппараты (ПҰА); автономды көлік құралы; жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдар; әуе кеңістігі; пайдалану; жауапкершілік; кеме; жүргізуші; оператор |
| 13 | Құсаинова Әсел Қадырбекқызы Тимурлан Шамильевич Исмаилбаев | МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРДІҢ ШЕКТЕУ ШАРАЛАРЫН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІҢ ЖЕКЕЛЕГЕН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТТАРЫ | Бұл мақала мемлекеттік қызметшілерге қолданылатын шектеу шараларын реттейтін жекелеген халықаралық стандарттарды талдауға арналған. Қоғамның мемлекеттік институттарға деген сенімі тұрақтылық пен табандылықтың негізгі факторына айналып отырған қазіргі жағдайда мемлекеттік басқарудағы этикалық нормаларды сақтау мен сыбайлас жемқорлықтың алдын алудың маңыздылығы өзекті бола түсуде. Әртүрлі халықаралық конвенциялар мен ұсынымдарда бекітілген халықаралық стандарттар мемлекеттік қызметшілердің мінез-құлқының нақты негізін белгілейді. Бұл ережелер қызметтен кейінгі жұмыстарға, сондай-ақ қаржылық және жеке мүдделер туралы ақпаратты ашу міндеттемесіне шектеу қоюға бағытталған. Мақалада осы халықаралық құжаттардың негізгі ережелері атап көрсетіліп, олардың ұлттық құқықтық реттеу жүйесіне әсері бағаланады. Мақалада осы саладағы халықаралық нормаларды одан әрі дамыту және жетілдіру перспективалары да талқыланады. | халықаралық стандарттар; шектеулер; мемлекеттік қызмет; этика; құқық; нормалар; мінез-құлық |
| 14 | Лавринов Вячеслав Викторович | РЕСЕЙ ФЕДЕРАЦИЯСЫ МЕН ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢНАМАСЫНДА ЭКОНОМИКАЛЫҚ КОНТРАБАНДА НЫСАНАСЫН АЙҚЫНДАУДЫҢ ӘРТҮРЛІ ТӘСІЛДЕРІ | МақаладаРесейФедерациясыменҚазақстанРеспубликасыныңқылмыстықзаңнамасындағы контрабанда нысанасының салыстырмалы сипаттамасы мәселелері қарастырылады. Кеден заңнамасының жалпылығына қарамастан, экономикалық контрабанда нысанасын анықтау саласындағы қылмыстық заңнаманың сандық және сапалық сипаттағы белгілі бір айырмашылықтары бар екендігі көрсетілген. Айырмашылықтар экономикалық контрабанданы жасағаны үшін қылмыстық жауапкершілікті белгілейтін қылмыстық-құқықтық нормалардың диспозициясында көрсетілген заттардың сапалық құрамымен де, олардың сандық сипаттамаларын, атап айтқанда, заң шығарушы қылмыстық жауапкершіліктің басталу мүмкіндігіне мүмкіндік беретін үлкен мөлшерді анықтаумен де байланысты. Автор қарастырылып отырған саладағы Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының қылмыстық заңнамасын біріздендіру, оның ішінде экономикалық контрабанда нысанасының ірі мөлшерін ортақ бөлгішке келтіру шараларын қабылдауға кеңес береді. | қылмыстық кодекс; қылмыстық заңнама; кедендік заңнама; кедендік шекара; заңсыз орын ауыстыру; кедендік қылмыстар; контрабанда; экономикалық контрабанда; контрабанда заты; нарықтық құн; кедендік құн |
| 15 | Садықов Мұхтар Бейбітұлы Талкибаев Аскар Болатұлы | ВЕДОМСТВОЛЫҚ ЖӘНЕ ӘСКЕРИ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА БІЛІМ БЕРУ ПРОЦЕСІНДЕ ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІ ҚОЛДАНУ ТУРАЛЫ МӘСЕЛЕГЕ | Мақалада ведомстволық және әскери жоғары оқу орындарында білім беру процесінде жасанды интеллектті қолдану мәселесі қарастырылады. Мысал ретінде Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жанындағы Құқық қорғау органдары академиясы қызметкерлерінің бірқатар пәндер бойынша сабақтарды неғұрлым тиімді өткізу үшін ЖИ негізіндегі кейбір жүйелерді пайдалану тәжірибесі келтірілген. Даму сатысында тұрған, бірақ маяк ретінде берілген перспективалық әзірлемелердің мысалдары келтірілген (сандық аватарлар, ai және виртуалды шындық симбиозы, 2D кескіндерінің шектеулі санынан жасалған 3D модельдерінде оқыту және т.б.). Сонымен қатар, осы тәсілді жүзеге асыруда кейбір қиындықтар мен тәуекелдер бар. Мысалы, технологиялық инфрақұрылымға қойылатын талаптар, профессор-оқытушылар құрамы мен білім алушылардың дайындығы, оқытушылардың біліктілігінің төмендеу қаупі және ЖИ пайымдауларына шамадан тыс тәуелділік. Мақалада Қазақстан Республикасында жасанды интеллектті пайдалану кезінде авторлық құқықты сақтау мәселелері де қарастырылады. | жасанды интеллект; білім беру; виртуалды шындық; нейрондық желі; Әскери арнаулы оқу орны (ӘАОО); технология; ақпарат; тәуекел |
| 16 | Смағұлов Жаслан Өндірсұлы | ШЕТ МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ ЗАҢНАМАСЫ БОЙЫНША ЕҢБЕК ШАРТЫ ТУРАЛЫ НОРМАЛАРДЫ САЛЫСТЫРМАЛЫ ТАЛДАУ | Берілген мақалада автор Қазақстан мен шет мемлекеттердің Еңбек заңнамасына талдау жүргізеді. Бұл ретте автор ондағы еңбек шартын реттеуге қатысты ережелерге ерекше назар аударады. Бұл еңбек шарты қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы негізгі құқықтық қатынастарды анықтайтын негізгі құқықтық құжаттардың бірі болып табылатындығына байланысты. Автор посткеңестікте құрылған мемлекеттерді, содан кейін Германия, Ұлыбритания, АҚШ және Қытай таңдалған алыс шетелдердің жекелеген мемлекеттерінің еңбек заңнамасын қамтитын жақын шетелдердің жекелеген мемлекеттерінің еңбек заңнамасы зерттеді. Салыстырмалы зерттеу нәтижесінде автор жалпы еңбек заңнамасының жай- күйіне қатысты да, еңбек шартын реттеуге қатысты ережелер бөлігінде де бар елеулі айырмашылықтарға қатысты тұжырымдар жасады. | еңбек заңнамасы; құқықтық акт; жалақы; еңбек шарты; жұмыс беруші; мерзім; жұмыскерлердің құқықтары; еңбек қатынастары |
| 17 | Жанар Сәулетқызы Тукенова | ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДЕНСАУЛЫҚ ҚҰҚЫҒЫНА БИЛІК ЕТУ САЛАСЫНДАҒЫ ОРГАНДАРДЫҢ ДОНОРЛЫҒЫНЫҢ КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ | Бұл мақалада адамның ағзалары мен тіндерін донациялау призмасы арқылы жеке адамның денсаулығы мен құқықтық қабілеттілігін қамтамасыз ету мәселелері қарастырылған. Автор этикалық, Медициналық және құқықтық аспектілерді адамның өз денсаулығы мен денесіне қатысты өзін-өзі анықтау контекстінде зерттейді. Зерттеу барысында осы құқықтың іске асырылуын шектейтін, «жалпыға ортақ игілікке» қол жеткізуге кедергі келтіретін, адамдардың кең ауқымын сауықтыруға мүмкіндік беретін құқықтық және этикалық мәселелер қарастырылады. Ғылыми ізденіс нәтижесінде автор адамның өз органдарына билік ету құқығының шекаралары мен өлшемдерін айқындау жөніндегі мәселені шешуге өз көзқарасын баяндауға тырысты, соның негізінде Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірленді. | денсаулыққа құқық; донор; реципиент; донация; моральдық құқық; құқыққа билік ету; органдармен сауда жасау |
| 18 | Түсіпов Қайрақбай Кеңесұлы | СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ ОНЫ ЕСКЕРТУДЕГІ ТӘРТІПТІК ЖАУАПКЕРШІЛІКТІҢ РӨЛІ: ТАЛДАУ ЖӘНЕ ҰСЫНЫСТАР. | Мақалада автор Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңының қолданылу кезеңінде және Қазақстан Республикасының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңы қабылданғаннан кейінгі тәртіптік тәжірибеге қысқаша тарихи экскурс жасады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы бұзуға байланысты тәртіптік құқық бұзушылықтарды анықтаудың өсу және төмендеу динамикасы және оның ықтимал себептері туралы статистикалық деректер мен тезистер келтірілген. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың талаптарын бұзған адамдарға тәртіптік шаралар қолдану мүмкіндігі туралы БҰҰ-ның Сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясының нормалары, сондай-ақ тәртіптік жауапкершілікке қатысты шет мемлекеттердің нормативтік құқықтық актілерінің талаптары көрсетілген. Шет елдердегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл құралдары, атап айтқанда, сыбайлас жемқорлық тәртіптік құқық бұзушылық жасаған адамдарды қоғамдық айыптау институты қарастырылады. Сыбайлас жемқорлық тәртіптік құқық бұзушылық жасаған тұлғалардың қоғамдық тізілімін жүргізу кезіндегі сыбайлас жемқорлықтың психологиялық факторларының бірі келтірілген. Автордың пайымдауынша, ұлттық заңнамаға сыбайлас жемқорлық тәртіптік жауапкершілік институтын енгізу болашақта елдегі сыбайлас жемқорлық деңгейінің төмендеуіне оң әсерін тигізеді. | алдын алу; ескерту; сыбайлас жемқорлық тәртіптік жауапкершілік; құқық бұзушылық; сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес; сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл; конвенция; сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарт |
| 19 | Бауыржан Төреханұлы Оразалин Ақынқали Даутбайұлы Дарменов | ЕҢ ТӨМЕНГІ ҚАУІПСІЗДІК МЕКЕМЕЛЕРІНДЕ СОТТАЛҒАНДАРДЫ ҰСТАУДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕТІН ТЕХНИКАЛЫҚ-КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ ҚҰРАЛДАРДЫ ӘЗІРЛЕУ | Ең төменгі қауіпсіздік мекемелерінде сотталғандарды жазасын өтеудің неғұрлым жұмсақ режимін ескере отырып, олардың қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінен тыс жұмыс объектілерінде болуын бақылауды қоса алғанда, оларды күтіп-ұстауды қамтамасыз ету проблемалары туындайды. Пенитенциарлық жүйені дамытудың заманауи үрдістері және сотталғандарды бақылау және оңалту үшін технологияларды тиімді пайдалану қажеттілігі электрондық мониторинг жүргізуді қамтамасыз ететін техникалық-криминалистикалық құралдарды әзірлеу мәселелерін өзектендіреді. Бұл ретте перспективалық бағыт ретінде биометриялық технология қарастырылады. Атап айтқанда, автордың белсенді қатысуымен сотталғандардың бет-әлпетін тану функциясы бар жеке басын сәйкестендіруге арналған құрылғы әзірленді. Қорғау мақсатында қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінен тыс орналасқан сотталғандардың жүріс- тұрысы мен қозғалысын қашықтықтан бақылауды және қадағалауды жүзеге асырудың осы бірегей құралы және сотталғандардың құқық бұзушылықтарының алдын алуға арналған техникалық құрылғы патенттелген. | биометрия; жеке басын сәйкестендіру; бақылау; қадағалау; сотталған; тұлғаны тану; техникалық-криминалистикалық құрал; ең төменгі қауіпсіздік мекемесі |