| № | Автордың аты-жөні | Мақаланың атауы | Аннотация | Түйінді сөздер |
| 1 | Айтқазин Ерлан Майданұлы Ибрагимова Флюра Галимовна | ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АЗАМАТТАРЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ҚҰҚЫҒЫ: ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ТӘЖІРИБЕЛІК АСПЕКТІЛЕРІ | Ғылыми мақалада Қазақстан Республикасындағы азаматтардың денсаулық сақтау құқығы бойынша нормативтік базаға шолу, еліміздегі медициналық қызметтің ұйымдастырылуына жалпы талдау жасалынады. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық құжаттарға сипаттама бере отырып, отандық денсаулық сақтау қызметін реттейтін заңнаманың осы құжаттарға сәйкестендірілунің өзекті сұрақтары қарастырылады. Мақалада соңғы жылдарда елімізде жүргізіліп жатқан медицина саласындағы реформалар, әлемде тарап отырған пандемия жағдайындағы медициналық қызметке, медициналық қызметтің сапасына деген қоғам талаптарының жоғарылауына, сондай-ақ жеке медициналық қызмет көрсетудің ұйымдастырылуы мен мемлекеттік реттеу қызметіне жалпы талдау жасалынады. Пандемия жағдайындағы халықтың денсаулығын қорғаудың құқықтық негіздері, медициналық қызмет көрсету сапасының төмендігі, ең бастысы, сапаны жақсартуға ынтаның төмендігі, азаматтардың денсаулық сақтау құқықтарының жүзеге асырылуы, жеке медициналық мекемелер санының артуының медициналық қызметтің сапасына әсер етуі мен науқастардың құқықтарының қорғалуы секілді, өзекті сұрақтар мақаланың негізін құрайды және қозғап отырған негізгі мәселелерге жатады. | медицина; медициналық сақтандыру; науқас; жеке клиника; адам құқықтары; денсаулық сақтау құқығы; медициналық көмек; реформа; ағза. |
| 2 | Ерік Болатұлы Ахметов | ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘКІМШІЛІК СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАҒИДАТТАРДЫҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ | Мақалада әкімшілік рәсімдердің негізгі принциптерін талдау мәселелері қарастырылады. Ол негізгі функцияларды, жүйелер мен принциптердің иерархиясын анықтауға бағытталған. Ғылыми жаңашылығы – бұл әкімшілік процедуралардың принциптері үшін шешуші болып табылатын, демек, мемлекеттік басқарудың бүкіл жүйесі болып тұрған маңызды бағыныңқы басшылыққа негізделген принциптерді зерттеу. Оларды алыс және жақын шетелдерде іске асыру туралы негізгі әкімшілік сот ісін жүргізуге қысқаша шолу жасалған. Әкімшілік сот ісін жүргізу институты, әсіресе олардың принциптері, тұтастай алғанда, заң шығарушы мен доктриналар үшін әлі де аз зерттелген және түсініксіз проблема болып қала береді. Автор сонымен қатар, әкімшілік сот ісін жүргізу қағидаттарының басты ерекшелігі олардың тікелей әрекеті және нақты реттілігі болып табылады деген қорытындыға келді. | әкімшілік сот ісін жүргізу; әкімшілік рәсім; әкімшілік әділет; әмбебаптылық; заңдылық; мемлекеттік басқару; лауазымды тұлғалар; әкімшілік істер. |
| 3 | Бақтыбеков Мұхтар Бақтыбекұлы Матаева Майгул Хафизовна Остапович Игорь Юрьевич | ҰЛТТЫҚ ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҢ АРАҚАТЫНАСЫ: ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ПРАКТИКАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ | Зерттеудің мақсаты халықаралық (аумақтық), ұлттық құқықтың өзара байланысын, өзара әрекеттесуін және Конституцияның осы жағдайдағы ерекше мәніне тоқталу. Сонымен қатар осы мәселеге қатысты Конституцияның үстемдігін қамтамасыз етудегі конституциялық ережелер мен бақылау органының құқықтық позициялары мен қаулыларының мазмұнын ашу. Халықаралық және аумақтық құқықтың мазмұндарын ашу арқылы ҚР құқық жүйесіне имплиментациялану шегі мен олардың әрекет етуінің жағдайларын, тәртіптерін талдау. Зерттеу жұмысында жалпы философиялық әдістермен адамзаттық сананың дамуы, Конституция мен халықаралық құқықтың өзара байланысы талданады. Халықаралық (аумақтық) құқықтың ұлттық құқыққа ықпалы болады және бұлардың жалпы танылған қағидаларға жетудегі қарамақайшылықтары қоса жүреді. Осы процесте ұлттық құқық жүйесінің өзегі болатын Конституцияның, мемлекетте қалыптасқан әлеуметтік-мәдени жағдайларға байланысты ерекшелігі мен үстемдігін сақтауы, халықаралық құқықтық қауымдастықты құруға бағытталған әлемдік мақсаты зерттеудің нәтижесі ретінде болады. Халықаралық (аумақтық) құқықтың ұлттық құқықпен байланысында ҚР Конституциясы мен ҚР Конституциялық Кеңесінің құқықтық позициялары әрекет етуші құқықтың жүйеленуін қамтамасыз етеді. | халықаралық (аумақтық) құқық; Конституция; құқықтық саясат; конституциялық рефор- ма; ратификация; конституциялық бақылау; Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңес қаулылары. |
| 4 | Игликова Сәуле Дәкенқызы | ЗАҢСЫЗ АҢ АУЛАУДЫ ҚЫЛМЫСТЫҚ ЖАЗАЛАНАТЫН ӘРЕКЕТ РЕТІНДЕ КВАЛИФИКАЦИЯЛАУДЫҢ КЕЙБІР ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ | Мақалада заңсыз аң аулаудың бір ерекшелігі қарастырылады – бір топ адамның жасаған әрекеті, автор қоғамдық қауіптің болуына қарамастан, адамдар тобы жасаған аң аулау ережелерін бұзу әкімшілік құқыққа қатысу институтының болмауына байланысты, әкімшілік құқық бұзушылық ретінде жіктелгенін айтады. Егер әрекет ҚР ҚК 337-бабының 1-бөлігінде көрсетілген құрылғыларды, құралдар мен техниканы қолданбай жасалса, ҚР ҚК 337-бабының қолданыстағы редакциясы топта заңсыз аң аулауды жүзеге асыратын тұлғалардың жауапкершіліктен жалтаруын тудыратыны көрсетіледі. Қылмыстық құқық бұзушылық жасаған кезде адамдар ортақ жауапкершілікке тартылатынына және келтірілген залал әрбір қатысушы келтірген залалды жиынтықтау арқылы бағаланатынына, ал әкімшілік теріс қылық жасаған кезде әрбір аңшы жауаптылықта болатынына және сол кезде залал сомасы көп жағдайларда ҚР ҚК 337-бабының 1-бөлігінде көрсетілген мөлшерге жетпейтініне назар аударылады. Автор ҚР қылмыстық заңнамасына оны жетілдіру, анықталған кемшіліктерді жою және адамдар тобында заңсыз аң аулау үшін жауапкершілікті күшейту мақсатында өзгерістер енгізуді ұсынады. | заңсыз аң аулау; аң аулау ережелерін бұзу; қылмыстық құқық бұзушылықтар; әкімшілік құқық бұзушылықтар; қылмыстық жауаптылық; адамдар тобы; экологиялық залал; аңшы; жануарлар дүниесі; топтасып заңсыз аң аулау. |
| 5 | Қазбаева Әсел Ғабиденқызы Қиязова Альбина Жомартқызы | «МЕМЛЕКЕТТІК САТЫП АЛУ ТУРАЛЫ» ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЗАҢЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІ ТУРАЛЫ МӘСЕЛЕГЕ ҚАТЫСТЫ (НҚА БАЛАМАЛЫ МОНИТОРИНГІНІҢ НӘТИЖЕСІ) | Мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру мен өткізу сапасы елеулі дәрежеде оларды заңнамалық реттеуге байланысты. Мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру мәселелерін реттейтін негізгі нормативтік құқықтық актілер оны іске асыру үшін заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерде, сондай-ақ өзге де реттеуші құжаттарда қабылданған жекелеген заңнамалық актімен ұсынылған. Осы зерттеуде мемлекеттік сатып алу саласындағы уәкілетті органның өз нәтижелеріне толық көлемде қол жеткізе алмаған және жоспарланған өзгерістер мен толықтырулар қабылданған заңнамалық актіде көрсетілмеген заң шығару рәсімдерін өткізу сапасының мәселелері қаралады. Сонымен қатар, жаңа енгізілген реттеу режимін тез өзгерту немесе заңнамалық процедураны айналып өтіп, құқықтық нормаларды қабылдау жағдайлары болды. Сонымен қатар, бапта Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Мемлекеттік сатып алу жөніндегі дауларды шешу саласындағы нормативтік қаулысының ескірген ережелерін негізсіз қолдану бөлігінде «Мемлекеттік сатып алу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының тиімділігіне жүргізілген талдау нәтижелері ішінара келтіріледі. Бұдан басқа, жұмыста мемлекеттік сатып алу саласындағы негізгі заңнамалық актінің кейбір кодекстер мен заңнамалық актілердің нормаларына қайшылықтары көрсетілген. | мемлекеттік сатып алулар; мемлекеттік сатып алу туралы заң; заңның тиімділігін талдау; сатып алу; заң жобасының тұжырымдамасы; квазимемлекеттік сектор; заңнаманы жетілдіру; құқықтық реттеудегі олқылықтар. |
| 6 | Назрицкая Татьяна Сергеевна | АРБИТРАЖДЫҚ ПРОЦЕСКЕ ПРОКУРОРДЫҢ ҚАТЫСУЫН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУДІ ЖЕТІЛДІРУ | Мақалада 18 жылдан астам өзектілігін жоғалтпаған (Ресей Федерациясының Төрелік іс жүргізу кодексі 2002 жылы қабылданғаннан бері) прокурордың төрелік процеске қатысуы арқылы оның өкілеттіктерін шектеу мәселесі қарастырылған. Бүгінгі таңда даулардың, сондай-ақ арбитраждық соттар қарайтын әкімшілік құқық бұзушылық туралы істердің көбеюіне байланысты, бұл мәселеге ерекше назар аударылуда. Автор аралық соттарда экономикалық дауларды қарау кезінде прокурордың іс жүргізу мәртебесін нормативтік реттеуден негізгі кемшіліктерін көрсетеді. Мақалада прокурордың бапта бекітілген өкілеттіктерді жүзеге асыруының тиімділігін көрсететін сот және прокурорлық тәжірибеден мысалдар келтірілген. Ресей Федерациясының Төрелік іс жүргізу кодексінің 52-бабына сәйкес. Ресей Федерациясының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 28.4-і, әртүрлі көздерден ол анықтаған экономикалық саладағы заңдарды бұзуды жою үшін арбитраждық соттарға жүгінген кезінде көрінеді. Ғалымдардың тұжырымдарымен өз ұстанымын қуаттай отырып, автор прокурордың төрелік процеске қатысуы арқылы оның өкілеттіктерін кеңейту және заңдылықты нығайту мақсатында, қолданыстағы заңнамаға өзгерістер енгізудің шұғыл қажеттілігіне сенімді екенін жеткізді. | Ресей Федерациясының Бас прокуратурасы; аралық сот; экономика; Ресей Федерациясының Төрелік іс жүргізу кодексі; прокурордың аралық сотта өкілеттіктерді жүзеге асыруы; прокурорлық практика; әкімшілік құқық бұзушылықтар; заң үстемдігін нығайту. |
| 7 | Омаров Ербол Ағыбайұлы Алпысов Нурлан Сапарбекұлы Жаруллаева Сабина Шахимуратқызы | ӘКІМШІЛІК ҚҰҚЫҚ БҰЗУШЫЛЫҚ ТУРАЛЫ ІСТЕР БОЙЫНША ЖЕТКІЗУ МЕН ҰСТАУДЫҢ АРАЖІГІН АЖЫРАТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ | Мақалада Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жанындағы Құқық қорғау органдары академиясының Ведомствоаралық ғылыми-зерттеу институты жүргізген Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша қамтамасыз ету шараларын қолдану кезінде жеке адамның конституциялық құқықтарының сақталуын зерттеу нәтижелері көрсетілген. Ұсынылған мақалада жеткізу және ұстау сияқты әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларын заңнамалық реттеу және қолдану практикасының мәселелері қарастырылған. Сонымен, авторлар «әкімшілік жеткізудің» мәнін, оны дұрыс реттеу мен қолдану практикасын зерттеді. Қылмыстық процесте ұстауды регламенттейтін нормаларға салыстырмалы-құқықтық талдау жүргізілді, сондай-ақ қылмыстық-процестік нормаларға ұқсас әкімшілік ұстауды жаңа айқындау ұсынылды. Сот практикасын, сондай-ақ қамтамасыз ету шараларын қолдану практикасын зерделей отырып, авторлар ұстауды жеткізуден ажыратудың құқықтық тетіктерін, сондай-ақ соңғысының жаңа анықтамасын ұсынды. Атап айтқанда, жеткізу процесінде мәжбүрлеу шараларын қолдану кезінде барлық құқықтық салдарлардан туындайтын әкімшілік ұстауды бағалау ұсынылады. Сонымен бірге, авторлар жеткізу мен ұстауды құқықтық тұрғыдан реттейтін шетелдік тәжірибелерді зерттеп, талдады. | әкімшілік құқық бұзушылық; қамтамасыз ету шаралары; жеткізу; әкімшілік ұстау; шек- теу; бас бостандығын шектеу; мәжбүрлеу шаралары; күш және арнайы құралдар. |
| 8 | Сатанова Лейла Мүсілімқызы | ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЖОЛ-КӨЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ: ЖАЙ-КҮЙІ ЖӘНЕ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ТӘСІЛДЕРІ | Мақалада Қазақстандағы жол-көлік оқиғаларының жағдайын зерттеу нәтижелері көрсетілген. Ұсынылған жұмыста ағымдағы 2021 жылғы статистикалық деректер келтірілген және өткен жылға қатысты ЖКО санының өсу серпіні анықталған. Сондай-ақ, ЖКО жасау себептері, аварияға қатысушылар алған жарақаттар, адам өлімінің саны зерттеледі. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау ұйымының ұсынылған ресми статистикалық деректері, сондай-ақ АҚШ пен батыс еуропа елдерінің жетекші университеттерінің зерттеу нәтижелері келтірілген. Зерттеу нәтижелері бойынша автор жан-жақты ойластырылған мемлекеттік бағдарлама қабылдауды ұсынады, ол: ЖКО-ға әкелетін себептерді зерттеу барысында ғылыми әлеуетті тартуға; ЖКО санын азайтуға және оның қауіпті салдарын азайтуға бағытталған профилактикалық шараларды қолдану кезінде негіз бен басым бағытты қалыптастыруға; жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында атқарушы органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қызметін үйлестіруге бағытталған; алдын алу шараларын қолдануға ұмтылған іс-шаралар кешенін іске асыру қажеттігі айтылады, өйткені бұл болатын ЖКО деңгейінің төмендеуіне, сондай-ақ ЖКО қатысушыларының алатын жарақаттары, мүгедектігі мен қаза болғандардың саны бойынша көрсеткіштерге оң әсер етуі мүмкін. | жол-көлік оқиғасы; ДДҰ; автокөлік; статистикалық деректер; қаза болғандардың саны; қауіпсіздік; мемлекеттік бағдарлама. |
| 9 | Түгелбаев Ұлан Еркінұлы | АҚПАРАТТЫҚ САЛАСЫНДА КЕҢІНЕН ЦИФРЛАНДЫРУ ЖАҒДАЙЫНДАҒА ТЕРРОРИЗМГЕ ҚАРСЫ КҮРЕС МӘСЕЛЕЛЕРІ | Қазіргі уақытта терроризмге ақпараттық қарсы іс-қимыл саласындағы ахуал тиісті шаралар қабылдауды талап етеді. Терроризмге қарсы іс-қимыл саласындағы ақпараттық қауіпсіздікке байланысты, бірқатар мәселелер ғалымдар мен практиктердің ғылыми еңбектерінде қаралғанына қарамастан, кейбір өзекті ережелер ашылмаған болып қалғанын атап өткен жөн. Осы уақытқа дейін бұл бағыт терроризмге қарсы іс – қимылдың, оның ішінде халықаралық ынтымақтастық саласындағы аз әзірленген түрі болып табылады. Бұл мақалада автор қажеттілік туралы қорытынды шығарады: террористік элементтердің құралдарын өз мақсаттары үшін пайдалану фактілерін анықтау барысында қаржы жүйесін пайдалануды бақылауды жүзеге асыру; қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстар үшін жауапкершілікті реттейтін ҚР ҚК 258-бабына түзетулер енгізу; криптовалюта айналымын реттейтін ел үшін бірыңғай ұлттық нормативтік-құқықтық актіні қабылдау; халықаралық орган құру, криптовалюта саласын үйлестіру; БАҚ, блогерлер, әлеуметтік желілердегі тақырыптық топтардың мүмкіндіктерін пайдалана отырып, ақпараттық қарсы насихат шараларын қолдану. | терроризм; ақпараттық сала; цифрландыру; қарсы әрекет; интернет; терроризмнің салдары; цифрлық технологиялар. |
| 10 | Утепов Даурен Пархатович Жемпиисов Назарбек Шаруанович Жумадиллаева Айнур Канадиловна | IT-МАМАНЫНЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ ІСТЕР БОЙЫНША САНДЫҚ ІЗДЕРДІ АЛУ ПРОЦЕСІНЕ ҚАТЫСУ НЫСАНДАРЫ | Бұл мақалада авторлар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының шын мәнінде қылмыстық істер бойынша дәлелдеуде сандық іздерді жинауға IT-мамандардың қатысуының құқықтық негіздері мәселелерін қамтиды. Қазақстанда және шетелде ақпараттық технологияларды пайдалана отырып жасалатын қылмыстарды ашудың төмен көрсеткішінің проблемалары жария етілді. Мамандардың сандық іздерді іздеуге және жинауға қатысуының маңыздылығы атап өтілді. Авторлар өз жұмысында қылмыстық іс жүргізу заңнамасында IT-маманның ақпараттық технологиялар арқылы жасалатын қылмыстық істер аясында тексеру және тінту ретіндегі іс жүргізу әрекеттеріне міндетті қатысуын бекіту қажет деген қорытындыға келді. Сонымен қатар, талдау нәтижелері бойынша оларды қылмыстық істер бойынша маман ретінде тарту үшін IT-мамандар пулын құруды ұсынады. | дәлелдемелер; сандық іздер; IT-маман; тергеу әрекеттері; тексеру; алу; интернет алаяқтық; IT-мамандар пулы; арнайы таным. |
| 11 | Штефан Даниил Игоревич | СОТ ӘКІМШІЛІГІ ИНСТИТУТЫ: ОТАНДЫҚ ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕ | Сот әкімшісі Ресей Федерациясындағы мемлекеттік азаматтық қызметтің лауазымы ретінде жалғасып жатқан сот реформасы жағдайында бірқатар елеулі өзгерістер күтілуде. Бапта сот Әкімшісінің мәртебесі мен өкілеттіктері туралы заңнамаға өзгерістер енгізу жобасы талданады, Қазақстан Республикасында сот қызметін қамтамасыз етуді ұйымдастыру құрылымымен салыстыру жүргізіледі және сот қызметін қамтамасыз етуді ұйымдастыру институтында түйінді проблемалар және қолда бар шетелдік тәжірибе негізінде оларды шешу жолдары атап өтіледі. Сот қызметіне жаңа технологияларды енгізу соттарды басқару форматында сапалы өтуді талап етеді. Тәжірибені талдау көрсеткендей, Ресейдегі сот төрағалары өсіп келе жатқан сот жүктемесін ескере отырып, сот төрелігінің сапасын жоғалтпай сот менеджерінің функцияларын физикалық түрде орындай алмайды. | сот қызметін қамтамасыз етуді ұйымдастыру; сот әкімшісі; сот департаменті; сот қызметі; сот реформасы; мемлекеттік басқару теориясы; соттарды басқару; сот жүйесі. |